Nếu như nhìn được tận mắt những tờ NGHỆ THUẬT,
cái “còn là tinh anh” ….còn lại này của một nền văn học bị hư vô hóa thì có lẽ bất
cứ ai cũng sẽ cảm nhận được không khí rực rỡ của một thời văn chương – tư tưởng
phóng khoáng & tự do, phơi phới như gió trời và ấm nồng như những con nắng
phương Nam…
Nghệ Thuật xuất hiện rất
tưng bừng (theo nghĩa đen và cả nghĩa bóng) trong thập niên 60, đó là tờ tạp
chí văn học nghệ thuật duy nhất của miền Nam ra hàng tuần, bìa in offset nhiều
màu. Cho tới lúc đó miền Nam chỉ có các bán nguyệt san, hai tuần mới ra một lần:
Bách Khoa, Văn, Tân Văn, Văn Học.
Nhà văn VIÊN LINH trong một
bài phỏng vấn đã nói
“Năm làm thư ký tòa soạn Nghệ
Thuật (1966) tôi chưa đến ba mươi, chưa lập gia đình, và còn làm bên tờ Kịch Ảnh,
cũng ra hàng tuần, nhưng như cái tên, chuyên về nghệ thuật trình diễn, mạnh nhất
về tân nhạc, và xi-nê, cũng có kịch nói và cải lương. Tờ Kịch Ảnh chỉ có ba người
làm biên tập thường trực, ông chủ nhiệm kiêm chủ bút Quốc Phong, ông tổng thư
ký Mai Thảo, và tôi. Ngoài việc viết bài, kể chuyện phim, phỏng vấn ca sĩ, tôi
còn kiêm trình bày offset tờ báo, vì đã có vài năm kinh nghiệm qua tờ Kịch Ảnh.
Trình bày bằng phim, bài vở hình ảnh chụp ra phim, trình bày bằng negatives
trên bàn kính (light table), kể cả bài viết cũng chụp ra phim, sau đó thợ in đốt
ra bản kẽm. Như thế là tân kỳ nhất Việt Nam thời đó. Khi Mai Thảo và nhóm các
anh Vũ Khắc Khoan, Thanh Nam, Pham Đình Chương, Anh Ngọc được ông thủ tướng
Nguyễn Cao Kỳ tài trợ cho khoảng một triệu bạc thì tôi được mời làm thư ký tòa
soạn Nghệ Thuật, vì các anh muốn có một tờ báo vừa văn học nghệ thuật, lại vừa
in offset nhiều màu.”
NGHỆ THUẬT nổi bật nhờ những
series bài của tuần báo này, ngay từ những trang đầu - GHI NHẬN CỦA MAI THẢO, hang
tuần, với phong cách khó lẫn của ông tường thuật lại các hoạt động văn nghệ
trong tuần của thủ đô Saigon, bằng những nhịp chân theo bước các mặc khách
Saigon ấy mà chúng ta được dịp thở lại một lần nữa, nhìn lại một lần nữa..cái
không khí “tưng bừng phố xá” mà cũng rất đằm thắm của Saigon…
Loạt bài MƯỜI TÁC GIẢ VIẾT VỀ
MƯỜI TÁC GIẢ / THẢO LUẬN VỀ THỰC TRẠNG VĂN NGHỆ VIỆT NAM / NGƯỜI ĐỌC VIẾT VỀ
CÁC NHÂN VẬT TIỂU THUYẾT..
Và trong suốt 57 số báo, tiêu chí của tòa soạn
luôn là như lời “tuyên ngôn” của những người làm nên tờ báo này như trong thư
tòa soạn từ số đầu
“… những người nhận trách nhiệm xây dựng và hình thành diễn đàn này đều cùng một dự tưởng, chung một nhận thức: Nghệ Thuật phải là một nơi chốn họp mặt thân ái và đông vui chưa từng thấy giữa tất cả những tác giả, nhà văn nhà thơ hiện đang làm nên linh hồn, tiếng nói, đời sống và sức mạnh của văn học nghệ thuật miền Nam. Họp mặt trước đã. Bởi chúng tôi nghĩ rằng đã đến lúc những khả năng sáng tạo chói lọi nhất, những cá nhân ý thức tiến bộ nhất, những đại diện cho từng thế hệ tiêu biểu nhất của đất nước này phải liên kết lại, trước đòi hỏi của xã hội và lịch sử ta về vai trò văn học nghệ thuật chúng ta.”
“… những người nhận trách nhiệm xây dựng và hình thành diễn đàn này đều cùng một dự tưởng, chung một nhận thức: Nghệ Thuật phải là một nơi chốn họp mặt thân ái và đông vui chưa từng thấy giữa tất cả những tác giả, nhà văn nhà thơ hiện đang làm nên linh hồn, tiếng nói, đời sống và sức mạnh của văn học nghệ thuật miền Nam. Họp mặt trước đã. Bởi chúng tôi nghĩ rằng đã đến lúc những khả năng sáng tạo chói lọi nhất, những cá nhân ý thức tiến bộ nhất, những đại diện cho từng thế hệ tiêu biểu nhất của đất nước này phải liên kết lại, trước đòi hỏi của xã hội và lịch sử ta về vai trò văn học nghệ thuật chúng ta.”
Tuần báo NGHỆ THUẬT, đứng
riêng ra, cũng có thể là một biểu trưng cho 20 năm văn học miền Nam với đầy đủ
những khai phóng, rộng tay và đón nhận những trào lưu …Nơi đó, văn học đã gắn
liền với vận mạng dân tộc, hay cũng có thể nói…những gương mặt ấy, những tiếng
nói ấy…cũng chính là một mảnh hồn của dân tộc– một dân tộc thơ, một dân tộc yêu
cái đẹp, một dân tộc coi trọng chữ nghĩa…nhưng… gánh chịu nhiều hệ lụy …
Mar 23, 2014
huyvespa@gmail.com
Hình của VIÊN LINH gửi huyvespa với chú thích:
Bác đang viết Hồi ký “60 Năm Làm thơ Viết văn Làm báo, 1953-2013.. nên lục tìm hình ảnh cũ, thấy một số phim, đem đi rửa, trong có cái hình này. Bác nhớ rõ hình chụp trong tiệm Photo ở đường Nguyễn Huệ, người chụp là Họa sĩ Cù Nguyễn, người được trao Huy Chương Vàng Hội Họa Phòng Triển Lãm Mùa Xuân 1960. (Anh ấy là họa sĩ, nhưng sống bằng nghề chụp hình ở Chợ Hoa Tết đường Nguyễn Huệ.) Và hình đó chụp năm 1960, 1961 gì đó, bác nhớ hình đó vì lô hình của Huy làm bác nhớ hồi trai trẻ mình lang thang ở khu Phố Tây Sai gon. Ở góc Catinat và Lê Thánh Tôn có quán Càfe La Pagode, Quán Cái Chùa, nơi bác ăn sang, uống caphe, trước khi đi làm...
-----------------
10 số cuối cùng với style trình bày bìa khác hẳn:
------------
Sau 48 số rực rỡ, đến số 49, NGHỆ THUẬT thay đổi cách trình bày bìa...
Và mời mọi người đọc lại trọn vẹn số này https://www.mediafire.com/?cx5fwjpx2esva6j
Hãy để lại mail nếu bạn muốn đọc số cuối cùng 57 của tuần báo NGHỆ THUẬT
Download số 47: https://www.mediafire.com/?cx5fwjpx2esva6j
