Vấn Đề
là tạp chí ra hàng tháng chuyên về chính trị, kinh tế,tài chánh, xã hội, văn
học, nghệ thuật. Chủ nhiệm sáng lập:
Vũ
công Trực , Chủ biên: Vũ Khắc Khoan, Thư Ký Tòa Sọan: Thanh Tâm Tuyền. Đến số
7, họa sĩ Duy Thanh thay Thanh Tâm Tuyền, và đến số 11, Mai Thảo thay Duy
Thanh.
Trên
trang bìa, ta đọc: chủ trương Vũ Khắc Khoan và Mai Thảo
Số ra
mắt phát hành vào tháng 4-1967
Đến số
11, Mai Thảo làm thơ ký tòa sọan. Kể từ số này Vấn Đề có vẽ trở lại một hậu
Sáng Tạo, nghiêng nặng về lĩnh vực văn hóa, ít thấy những bài chuyên môn như
những số đầu.
Kể từ
năm 1970, các tác giả trẻ hầu như chiếm thế thượng phong trên tạp chí Vấn Đề.
Về thơ đăng nhiều nhất là Phạm
Cao
Hoàng, Mường Mán, Kiệt Tấn, Phạm Thiên Thư... Vềvăn đăng nhiều nhất là Du Tử
Lê, Ngụy Ngữ, Mang Viên Long, Trần Hoài Thư, Trần thị NGH, Từ Kế
Tường...vân...vân..
Suốt
56 số, chỉ có số 52 bị tịch thu vì một truyện của Ngụy Ngữ.
Số
cuối cùng là số 56, phát hành tháng 3-1972 sau 5 nămhiện diện trên văn đàn miền
Nam. Không thấy VĐ nêu lý do tại sao đình bản?!?
Nhìn
vào Mục lục Số 1, ta có thể nhận ra những tên tuổi rất quen
thuộc từ thời Sáng Tạo và Giao Điểm.
Riêng
trong mục Ngoài Lề, trong bài: Tạo một không khí mới cho Văn học, Vấn Đề kêu
gọi chánh quyên nên xét lại việc kiểm duyệt văn học:
“Gần
đây Thiếu tướng Kỳ đã tuyên bố bỏ kiểm duyệt báo chí trừ những tin tức liên
quan đến Quốc phòng và Kinh tế.
Nếu đã
bỏ phần nào kiểm duyệt cho báo chí thí tất có thể bỏkiểm duyệt cho các tác phẩm
văn học...Vì so với báo chí, tác
phẩm
văn học phổ biến giới hạn, ảnh hưởng tác độc về chínhtrị trong quần chúng không
đáng kể (...) Nhưng trái lại nócó tác động vào một thành phần nhất định nào đó
và gây ảnh hưởng ngầm bền bỉ về sau. Cho nên bỏ kiểm duyệt văn
học là
đường lối chính trị sáng suốt biết lo lắng cho tương lai..."
Đặc
biệt số báo 21 có đăng một truyện ngắn của Hoàng Ngọc Tuấn: Hình Như Là Tình
Yêu mà sau này tác giả dùng làm nhan đề cho một tập truyện và đã
mang tên tuổi Hoàng Ngọc Tuấn sáng chói trên văn đàn.
Riêng
về tác giả cọng tác, vẫn là những tên tuổi quen thuộc từ Văn, Bách Khoa, Khởi
Hành, Sáng Tạo. Chỉ có một tên tuổi mới xuất hiện. Đó là Trần thị NGH. với
truyện ngắn Chủ Nhật, như mở đầu cho một ngòi viết nữ sung mãn, và sau
này, rất quen thuộc trong văn đàn miền Nam.
Nhìn
chung ta thấy Vấn Đề không thực hiện được những điều mà tạp chí hằng ấp ủ: dùng
tư tưởng và ngôn ngữ làm khí giới (giáo đầu số 1). Nó không giống như Bách
Khoa, với những mục chính trị, kinh tế, tài chánh, xã hội thưởng xuyên.
Thỉnh
thoảng chỉ có một vài bài biên khảo, hay nhận đinh thời cuộc, đăng rời rạc,
không gây chú ý hay tác động sâu rộng vào quần chúng, xã hội bấy giờ.
Sự
thất bại này được xác nhận trong bài “ một lá thư một vấn đề” ở số 44, sau khi
VĐ nhận 3 lá thư của một người lính đang tham dự cuộc
hành quân Lam Sơn tại Hạ Lào.
Trong
bài trả lời, nhóm chủ trương cho biết “có thể tất cả cốgắng khám phá sưu tầm
của chúng ta sẽ chỉ dẫn đến những
điều
không tưởng” (một lá thư, một vấn đề, tạp chí Vấn Đềsố 49 tháng 8-1971)
Mặc dù
không thực hiện được những điều đã đề ra, nhưng Vấn Đề đã chứng tỏ là tờ tạp
chí có chất lượng cao về bài vở
văn
thơ, qui tụ những cây bút khá quen thuộc , mở cửa dung nạp những khuynh hướng
dị biệt, nhất là tôn trọng sự
tự do
trong sáng tác, biết lắng nghe tiếng nói của tuổi trẻ và độc giả (qua mục thư
từ bạn đọc)...
(Thư
Quán Bản Thảo số 63 - năm 2015)
Sau đây, để tưởng niệm nửa thế kỷ một mùa xuân bi thảm của dân tộc, mời mọi người đọc lại số XUÂN VẤN ĐỀ 1968 - và theo sau là 2 số báo liền kề ra sau đó ...3 tháng vì biến cố Tết MẬU THÂN để đọc lại HUẾ CẢM của VŨ HOÀNG CHƯƠNG...
